In 2013 is bouwconcern Heijmans begonnen met GO!, een veiligheidsprogramma gericht op geen ongevallen. Het programma heeft buiten het bedrijf ook bekendheid gekregen door de GO!-app, waarmee medewerkers onder andere meldingen kunnen doen en instructies kunnen raadplegen. Ook andere bedrijven maken inmiddels van die app gebruik. GO! gaat echter over veel meer. Werner van Eck, sinds maart 2019 programmamanager veiligheid, vertelt over hoe ver Heijmans nu met veiligheid is.
Het veiligheidsprogramma GO! heeft drie doelstellingen: Geen ongevallen met dodelijke afloop of blijvend letsel, het veiligste bouwbedrijf van Nederland zijn en een proactieve veiligheidscultuur realiseren. Eind 2020 moet de injury frequency (IF) kleiner dan één zijn. Hierbij is de IF het aantal ongevallen met verzuim maal één miljoen gedeeld door het aantal gewerkte uren. ‘Sinds 2013 is de IF en ook het aantal ongevallen met ongeveer de helft gedaald en staat nu op 3,5’, verklaart Van Eck, die is opgeleid tot hogere veiligheidskundige.
Geen ongevallen
Ongevallencijfers deelt het bedrijf intern en extern via geenongevallen.nl. Ook de GO!-app functioneert goed. Sinds de invoering ervan in 2013 zijn er al meer dan vijfduizend meldingen binnengekomen van zowel onveilige als veilige situaties. Verder biedt de app functionaliteiten zoals het uitvoeren van werkplekinspecties en “veilig alleen werken”. Tevens helpt de app om informatie over veiligheid (over Update in de Keet, Toolboxen, et cetera) op te zoeken.
‘Maar de GO!-app is en blijft een tool. Een verdere daling van het aantal ongevallen verwachten we vooral te bereiken met een andere houding en gedrag. Belangrijk is dat we steeds de tijd nemen om de veiligheid van het werk te beoordelen en dilemma’s met elkaar te bespreken. Dat geldt ook voor de mensen van het midden- en hoger kader, die dit jaar bijvoorbeeld de training “Leiders in veiligheid” hebben gevolgd, waardoor zij nu meer proactief sturen op veiligheid en het bouwen aan een veilige cultuur in hun directe invloedssfeer.
Als een manager bijvoorbeeld zegt ‘mijn deur staat altijd open’, dan is het de vraag of mensen ook werkelijk komen binnen lopen om over veiligheid te praten en zo niet, hoe hij of zij ervoor kan zorgen dat dit wel gebeurt. Ook sociale veiligheid speelt mee. Je moet eerst verbinding met elkaar hebben, pas daarna kun je een goed gesprek met elkaar voeren. Dat komt allemaal tijdens de training aan de orde’, legt Van Eck uit.
‘Het gaat erom, dat je leert te accepteren, dat anderen je kunnen aanspreken op je handelingen en dat jijzelf ook anderen feedback geeft. Hoe je dat het beste kunt doen, valt te leren. Dat geldt van hoog tot laag’, voegt hij eraan toe.
Van buiten naar binnen
GO! was vooral gericht op “buiten”, maar is alweer enige tijd ook op “binnen” gericht, evenals op het voortraject van een bouwproject: het overleg met de opdrachtgever, de eisen die gesteld worden bij aanbestedingen, een voorlopig en gedetailleerd ontwerp maken, berekeningen doen en werk voorbereiden. De beslissingen bij al deze stappen zijn van invloed op de veiligheid bij de uitvoering. Negen van de tien ongevallen is volgens Van Eck dan ook het gevolg van beslissingen die eerder zijn genomen. Hij geeft een eenvoudig voorbeeld: ‘Als je een rijstrook wilt afzetten, zet je dan pylonen neer of plaats je een fysieke barrière?’
‘Met GO! richten we ons daarom ook op de voorbereiding van een project. We laten het projectteam vanuit veiligheid naar het voorlopig ontwerp en gedetailleerd ontwerp kijken. Zijn ze akkoord, dan krijgen de documenten een “groene stempel” en weet iedereen dat de ontwerpen op veiligheid zijn beoordeeld. Verder doet een ontwerper er goed aan om mee naar buiten te gaan om zo een idee te krijgen van waar de uitvoerders tegenaan kunnen lopen. Op hun beurt moeten de uitvoerders het ontwerp snappen en anders vragen stellen. Ook kun je met BIM (Building Information Modeling -red.) een virtuele driedimensionale voorstelling van een gebouw maken, wat helpt om problemen tijdig te herkennen. Uiteindelijk moet een ontwerp zo zijn, dat het veilig uitgevoerd kan worden. En als er twijfel is moet je met elkaar in gesprek gaan’, licht Van Eck toe. Een degelijke voorbereiding is ook van belang voor de veiligheid van de onderaannemers.
Uit de context stappen
‘Om de veiligheid in werksituaties te beoordelen moet je zo nu en dan uit de context stappen en vragen “hoe gaan we het doen?” Mochten mensen het gesprek overslaan, dan moet je reageren en zeggen ‘we zouden het ook over de veiligheid hebben’. Als je uitvoerders overigens even uit de context haalt en vraagt om vanaf de zijlijn toe te kijken, dan vallen hen direct dingen op, die ze anders over het hoofd zouden zien. Dat moet een automatisme worden, maar dat bereik je niet van de ene op de andere dag. De gewenste cultuurverandering kan wel vijf tot tien jaar duren en ze is een continu proces. Uiteindelijk willen we hiermee bereiken dat veiligheid in onze top of mind zit en dat het aantal ongevallen daardoor verder daalt’, aldus Van Eck.
Heijmans spreekt regelmatig met andere bedrijven in de bouwsector over veiligheid. Ook buiten de sector heeft het bedrijf contacten gelegd met onder andere Boskalis, Stedin, Tata Steel en bedrijven uit de procesindustrie. En bij het ontwikkelen van GO! is Heijmans onder meer te rade gegaan bij Shell. Daarbij is onder andere de ‘omgekeerde watervalmethode’ gebruikt. Hierbij vertellen medewerkers over hun eigen ervaringen met veiligheid, waarna de uitvoerders dit weer doorvertellen aan de hoofduitvoerders, enzovoorts, tot aan de raad van bestuur. “Dit is een heel geschikte methode om draagvlak voor veiligheid te creëren”, aldus Van Eck.
Preventieteam
Voor de gezondheid en het welzijn van het personeel is in 2017 een preventieteam opgezet. Dit team kijkt in de volle breedte naar thema’s, zoals blootstelling aan kwartsstof, een veilige (kantoor)werkomgeving, fijnstof langs de weg en omgaan met werkdruk. Kwartsstof komt vrij bij het bewerken van beton. ‘Hiervoor gelden de bekende maatregelen van de arbeidshygiëne-strategie: je moet eerst proberen de bron te elimineren, bijvoorbeeld door een materiaal te kiezen dat geen kwartsstof bevat. Werken met prefab elementen, waarin al gaten zijn voorgeboord, is ook effectief. Lukt dat niet, dan kun je de blootstelling aan kwartsstof verminderen door gereedschap met afzuiging te gebruiken en een vloer met water te besprenkelen om stofwolken te vermijden, eventueel in combinatie met het gebruik van stofkapjes’, licht Van Eck toe.
Verder krijgen de mensen volgens de Bouw-cao eens in de vier jaar een medische keuring aangeboden. Als ze de 45 of 50 jaar zijn gepasseerd, gebeurt dat frequenter.
Werkdruk
Wat betreft werkdruk kan een betere planning helpen om de druk te verminderen, evenals inzicht krijgen in de uren die iemand maakt en waaraan hij of zij die besteedt. ‘Ook hier geldt, dat je het gesprek moet aangaan om tot oplossingen en afspraken te komen. Dat kan de werkdruk verminderen en daarmee de gezondheid bevorderen. Onze gezondheidsaanpak is helemaal gericht op fit for duty‘, aldus Van Eck.
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.