Lange werkdagen: weinig bewijs voor depressie, wel slecht voor het hart

Te veel uren werken kan slecht zijn voor je gezondheid. In extreme gevallen kun je er zelfs aan overlijden, iets wat in Japan met enige regelmaat gebeurt en Karoshi wordt genoemd. Maar te lang werken wordt ook in verband gebracht met mentale gezondheid (PSA). Het zou via werkstress kunnen leiden tot bijvoorbeeld een depressie.

In opdracht van de WHO (World Health Organization) en ILO (International Labour Organization), is in een recente review van Regulies et al. (2021) gekeken naar het effect van (te) veel uren werken en het risico op depressie.

Methode van onderzoek

Met behulp van systematisch literatuuronderzoek en meta-analyse is het effect geschat van lang achtereen werken. Hierbij zijn drie categorieën: 41-48 uur per week, 49-54 uur per week en meer dan 55 uur per week vergeleken met de standaard werkuren van 35-40 uur per week. Als potentiële uitkomstmaten is gekeken naar de prevalentie en incidentie van depressie en naar de sterfte door depressie.

Nadat een protocol voor het onderzoek was gepubliceerd is gezocht in de academische databases. Dat waren de WHO International Clinical Trial Registers Platform, Medline, PubMed, EMBASE, Web of Science, CISDOC en PsycInfo. Ook is gezocht in de grijze literatuur (rapporten en andere publicaties), op internet en via websites van organisaties. Verder zijn de referentielijsten bekeken van eerdere systematische literatuuronderzoeken en zijn experts geraadpleegd. De geïncludeerde artikelen betreffen werkende mensen van boven de 15 in de formele en informele economie in bij de WHO en/of ILO aangesloten landen. Kinderen onder de 15 jaar en onbetaald huishoudelijk werk werd niet meegenomen.

Deelnemers en mogelijke vertekening

Uiteindelijk zijn 22 cohort studies opgenomen in de studie. Samen hadden ze in totaal 109.906 deelnemers (waaronder 51.324 vrouwen) in 32 landen in drie regio’s: Noord- en Zuid-Amerika, Europa en de West-Pacific regio. De blootstelling aan lange werkuren werd ‘gemeten’ via zelfrapportage. De aanwezigheid van depressie werd vastgesteld met een klinisch diagnostisch interview in vier studies, interview vragen over diagnostiek en behandeling voor depressie in drie studies en met een gevalideerde zelfbeoordelingsschaal in 15 studies. In alle studies is gekeken naar de incidentie van depressie. Prevalentie van en sterfte door depressie was in geen van de studies een uitkomstmaat.

In de meeste studies waren zorgen over het risico van vertekening van de uitkomsten ten gevolge van selectie. Het ging daarbij vaak om incomplete gegevens over de uitkomstmaat, waarbij doorgaans slechts twee keer werd gekeken naar de aanwezigheid van depressie: bij de start van het onderzoek en eenmaal tijdens follow-up. Ook was er vaak geen informatie over mogelijk eerdere depressieve episoden voorafgaand aan de onderzoeksperiode.

Uitkomsten

Vergeleken met de standaard werkuren 35-40 uur/week, blijkt het onzeker of het risico op depressie toeneemt. Weliswaar is er een minieme verhoging van de Odds Ratio, maar het betrouwbaarheidsinterval ligt niet volledig boven de 1.

• Wanneer men 41-48 uur/week werkt is de samengestelde Odds Ratio (OR) = 1,05 met 95% betrouwbaarheidsinterval (BI) 0,86 tot 1,29 (8 studies, 49.392 deelnemers, I² 46%, lage kwaliteit van bewijs).
• Wanneer men 49-54 uur/week werkt is de samengestelde OR = 1,06, 95% BI 0,93 tot 1,21 (8 studies, 49.392 deelnemers, I² 40%, lage kwaliteit van bewijs);
• Wanneer men ≥ 55 uur/week werkt is de samengestelde OR 1,08, 95% BI 0,94 tot 1,24, (17 studies, 91.142 deelnemers, I² 46%, lage kwaliteit van bewijs).

Bij subgroepanalyse wordt geen bewijs gevonden voor statistisch significante verschillen per WHO regio, geslacht, leeftijd of socio-economische status. De onderzoekers concluderen dat met het huidige wetenschappelijk bewijs onvoldoende is vast te stellen of blootstelling aan lange werkuren in de genoemde drie categorieën leidt tot een hogere kans op het ontwikkelen van depressie. Methodologisch betere studies zijn nodig om uiteindelijk meer te kunnen zeggen over de relatie tussen lange werkuren en depressie

Maar wel slecht voor het hart

Uit een ander recent review (Pega et al. 2021)  in opdracht van WHO en ILO blijkt dat lange werkuren (van meer dan 55 uur per week) wel slecht zijn voor hart- en vaten. Het onderzoek laat zien dat door het werken van teveel uren steeds meer mensen overlijden aan beroertes en ischemische hartzieken. In 2016 waren dat er naar schatting 754.000 wereldwijd: 398.000 van hen overleden aan een beroerte en 347.000 aan een ischemische hartziekte. Dit is circa een derde van het totale aantal mensen dat overlijdt ten gevolge van het werk. 

Het aantal mensen met zeer lange werkuren wordt wereldwijd geschat op 9% van de algemene bevolking en dit neemt nog altijd toe. Tussen 2000 en 2016 steeg het aantal  doden door beroerte of ischemische hartziekten bij lange werkuren; voor beroerte met 19% en voor ischemische hartziekten met 42%. In de studie is berekend dat ‘langer werken dan 55 uur per week’ ten opzichte van ‘35-40 uur per week’ leidt tot een 35% hoger risico op het sterven door een beroerte en een 17% hoger risico op overlijden aan een ischemische hartziekte. 

In de studie wordt twee hypothesen genoemd over de biologische mechanismen die ten grondslag liggen aan het verband tussen lange uren en hart- en vaataandoeningen. De eerste hypothese veronderstelt dat de biologische reactie op psychologische stress via het aanmaken van stresshormonen het cardiovasculaire systeem ontregelt. Dit leidt dan tot structurele veranderingen op termijn. De tweede hypothese veronderstelt dat door de psychologische stress het gedrag van mensen verandert en ongezonder wordt (roken, alcoholgebruik, ongezond eten, minder sporten en slecht slapen). Door dit ongezondere gedrag worden uiteindelijk cardiovasculaire aandoeningen veroorzaakt.

Bronnen:

Rugulies R et al. The effect of exposure to long working hours on depression: A systematic review and meta-analysis from the WHO/ILO Joint Estimates of the Work-related Burden of Disease and Injury. Environ Int. 2021 Jun 15;155:106629. doi: 10.1016/j.envint.2021.106629.

Frank Pega et al., Global, regional, and national burdens of ischemic heart disease and stroke attributable to exposure to long working hours for 194 countries, 2000–2016: A systematic analysis from the WHO/ILO Joint Estimates of the Work-related Burden of Disease and Injury, Environment International, Volume 154, 2021,106595, ISSN 0160-4120, https://doi.org/10.1016/j.envint.2021.106595.

Meer nieuws over PSA

Filed Under: Gedrag en cultuur, Nieuws, Psychosociale arbeidsbelasting Tagged With: hartaandoening, onderzoek, psa, psychosociale arbeidsbelasting