Opinie Aanhoudende stress kan tot tinnitus leiden

Peter Booster merkt in zijn praktijk dat het voor veel mensen, maar zelfs ook voor veel veiligheidsdeskundigen, nieuw is dat psychische overbelasting (chronische stress) tot gehoorproblemen in de vorm van tinnitus kan leiden. In dit blog beschrijft hij hoe tinnitus kan ontstaan en geeft hij advies hoe deze beroepsziekte te voorkomen.

Het is relatief weinig bekend, maar tinnitus kan gezien worden als een symptoom van mentale overbelasting en komt voort uit een alsmaar aanhoudende overactiviteit van de hersenen. Er zijn geen medicijnen verkrijgbaar waarvan is bewezen dat ze tinnitus kunnen genezen of verminderen.

Om tinnitus (gehoorschade en het horen van een constante brom in je hoofd) te voorkomen moet je jezelf niet (te vaak) blootstellen aan hoge geluidniveaus. Dat is wel bekend bij de meeste mensen. Gehoorbescherming (bijvoorbeeld een persoonlijk aangemeten autoplastiek) helpt dit te voorkomen in een werkomgeving met constant hoge geluidsniveaus zoals werkplaatsen, rangeerwerk, of in de bouw.

Gehoorproblemen, door stress veroorzaakt, vraagt een andere benadering dan gehoorschade door langdurige blootstelling aan hoge geluidniveaus. In mijn praktijk merk ik dat het voor veel mensen, maar zelfs ook voor veel veiligheidsdeskundigen, nieuw is dat psychische overbelasting (chronische stress) tot gehoorproblemen in de vorm van tinnitus kan leiden.

De Arbowet gaat wel in op op gehoorschade door geluidniveaus > 80 dBA, maar niet als gevolg van stress. En dus ook bij geluidniveaus < 80 dBA. Zo is bekend uit wetenschappelijk onderzoek dat hinderlijke achtergrondgeluiden tot chronische stress kan leiden. Die onbekendheid bij veel arbodeskundigen betekent dat ook de RI&E (risico-inventarisatie – en evaluatie) hier meer niet dan wel rekening mee houdt. Dus het risico op tinnitus vanuit die grondoorzaak niet wordt geïdentificeerd.

De oorzaak van de overbelasting kan op het gebied van gehoorverlies kan dus naast lichamelijk conditieverlies óók bij psychische overbelasting liggen. Ook kan het een combinatie van deze factoren zijn, maar in dit blog leg ik de nadruk op doofheid door stress.

Een constante bromtoon in je hoofd. Je zal dat maar hebben. Een bromtoon die je nooit kunt uitzetten en waar geen bewezen medicijn voor bestaat. En wanneer je daar last van hebt kan dat ook weer de reden zijn van nog meer stress omdat je je zorgen maakt of je je werk nog kan doen in de toekomst, je door je omgeving nog wordt geaccepteerd omdat je door de handicap wat vaker licht geraakt bent. Er is dus sprake van een vicieuze cirkel. Het lijkt mij verschrikkelijk. En het is ook verschrikkelijk wanneer ik luister naar de mensen die deze brom in hun hoofd horen. Continu.

Vanaf 80 dBA is bekend dat gehoorschade kan plaatsvinden en gehoorbescherming wordt geadviseerd en waar 85 dBA de wettelijke grens is waar de werkgever verplicht gehoorbescherming moet aanbieden.

Wat totaal onderschat wordt wanneer er (bijvoorbeeld vanuit een PAGO (periodieke arbeidsgezondheidskundig onderzoek))gehoorschade vastgesteld wordt dat dit ook afkomstig kan zijn van het gevolg van chronische stress. Dus moet je vaststellen dat onze Arbowetgeving op dat gebied behoorlijk achterloopt. Want in de wet wordt zoals eerder opgemerkt niet gesproken over het verplicht aanbieden van persoonlijke bescherming bij een dBA kleiner dan 80.

Ook vanuit het Arbobesluit wordt geen verdiepende RI&E verplicht voor werkplekken waar sprake is van hinderlijke achtergrondgeluiden. Achtergrondgeluid kan ook tot chronische stress leiden. Zelfs onbewust. Soms kom je er pas achter wanneer de schade er al is. Let dus op de symptomen! Symptomen zijn onder andere: verminderde concentratie, hoofdpijn, slecht slapen, verhoogde bloeddruk, snel geagiteerd zijn. En dat leidt dan weer tot allerlei stressreacties. Waaronder dus tinnitus.

Nu we steeds meer weten over het ontstaan van tinnitus kun je gehoorschade niet meer sec op een dBA >85 schuiven. Dus is sterk te adviseren dat bedrijven hier anders mee omgaan. Eerder aanbieden van gehoorbescherming wanneer de bron niet weg te nemen is conform de arbeidshygiënische strategie. Hier rekening mee houden in je verzuimbeleid. Ook moeten bedrijfsartsen verder kijken dan schadelijke geluiden wanneer uit een PAGO blijkt dat er sprake is van gehoorschade. Ook dat gebeurt niet zondermeer.

Het is zeker geen toeval dat we horen dat steeds meer mensen uitvallen vanwege allerlei stressreacties. De parallel met toenemende zorg over tinnitus is ook zeker geen toeval. En ik durf de stelling wel aan dat wanneer er geen echt werk gemaakt wordt van het voorkomen van chronische stress, de problemen zodanig groot worden (als dat niet al het geval is) dat bedrijven de regie op goede arbeidsomstandigheden compleet verliezen. En uiteraard is dat veel breder dan het verschrikkelijke tinnitus.

Inventariseer de risico’s op tinnitus door stress en communiceer alert te zijn op de symptomen en tijdig aan de bel te trekken via de (bedrijfs)arts.

Peter Booster BA MA CERT is senior adviseur Arbeidsveiligheid en Preventiemedewerker NS Groep, bestuurslid ledenraad NVVK, arbodeskundige (BA), veiligheidskundige (MoSHE), arbeid & organisatie deskundige, docent en examinator HVK.

Filed Under: Arbobeleid, Blog, HSE, Nieuws, Psychosociale arbeidsbelasting, Risico-inventarisatie en -evaluatie, Verzuimbeleid, Werkmilieu en omgevingsrisico’s Tagged With: arboverantwoordelijke, beroepsziekte, gehoorbescherming, HSE, RI&E, tinnitus