Iedere maand licht de redactie een onderdeel uit van de website Sdu HSE. Sdu HSE is het platform voor professionals en bedrijven die gezond, veilig en duurzaam willen werken en produceren. Het platform bevat naast de Arbo-Informatiebladen en Safety! magazine artikelen ook practice notes met verdiepingen, tools, jurisprudentie en wetgeving en commentaar. Deze maand in HSE Uitgelicht het Safety! artikel: Duurzaam werken en produceren bij Bausch Health: Geen angst- maar veiligheidscultuur
In 2013 is Bausch Health begonnen met de veiligheid in zijn distributiecentrum in Schiphol Rijk in drie fasen op een veel hoger plan te brengen. Dit werpt inmiddels zijn vruchten af: eind 2018 behoorde het bedrijf tot drie winnaars van de Prijs Veiligste Magazijn en kreeg het van de jury het predicaat Goud. Jeroen Brinkhuis en Reinoud Schoon, beiden nauw betrokken bij de veiligheid, gezondheid en duurzaamheid in het bedrijf, vertellen over de aanpak hiervan in de afgelopen jaren.
Op Schiphol-Rijk heeft het Amerikaans/Canadese bedrijf Bausch Health een van zijn grote distributiecentra in de wereld, met een vloeroppervlakte van twintigduizend vierkante meter, ongeveer gelijk aan de oppervlakte van vier voetbalvelden. Van hieruit verzendt het bedrijf oogzorgproducten, zoals contactlenzen, intra-oculaire lenzen voor staaroperaties en oogchirurgische producten, naar onder meer opticiens en ziekenhuizen in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Zo’n 140 mensen verwerken er zo’n vijftienduizend orders per dag. Per maand gaan in totaal twee miljoen pakketjes de deur uit naar meer dan honderd verschillende klanten. De aangevoerde producten liggen tijdelijk opgeslagen in schappen die meters hoog reiken. Van daaruit worden ze opgepikt en bereiken ze via smalle lopende banden de mensen die ze inpakken, adresseren en aanbieden voor verzending door pakketvervoerders, waaronder UPS.
Brinkhuis wijst erop, dat de Prijs Veiligste Magazijn niet voor niets is ingesteld. Per jaar vinden er nog zo’n 150 ernstige ongevallen in magazijnen plaats, waarbij het gaat om aanrijdingen door heftrucks en elektrische pallettrucks (EPT’s) of om producten die soms vanaf grote hoogte naar beneden vallen. ‘In 2013 zijn we begonnen met serieus aandacht te besteden aan veiligheid, gezondheid en milieu. Toen is er ook een veiligheidsfunctionaris aangesteld’, aldus Brinkhuis, manager facilities & EHS+S. ‘In de periode 2013-2015 hebben we ons vooral gericht op het veiliger maken van de techniek en de infrastructuur’, vervolgt Schoon, order management project lead & EHS coordinator. ‘De hele vloot van heftrucks, die we leasen, is vervangen door nieuwe heftrucks die onder andere voorzien zijn van een dode-hoek-alarm en bolle spiegels, waardoor chauffeurs beter zicht hebben op de omgeving. Ook is er een camera waarmee een chauffeur kan zien of het oppakken van dozen uit de schappen tot op negen meter goed gaat. Hij of zij hoeft bij het pakken dan niet telkens het achterover te buigen. Verder projecteert elke heftruck een blauwe lichtplek enkele meters verderop op de vloer, zodat iemand in de omgeving eerder ziet, dat de heftruck eraan komt of om de hoek komt.’ Als de chauffeur in de heftruck plaatsneemt, dan volgt eerst een zogenoemde pro-check, die de chauffeur dwingt een aantal zaken te controleren en te bevestigen. Pas daarna kan de heftruck rijden. Verder kunnen alleen mensen die bevoegd zijn en een “tag” bij zich hebben een heftruck starten en besturen.
‘De heftruck houdt ook data bij, zoals het aantal gereden kilometers, aantal hefbewegingen, de oplaadtijd en de tijd dat hij operationeel is’, voegt Schoon eraan toe. Verder detecteert de heftruck elke botsing en valt daarbij stil. Hij kan pas weer rijden als een supervisor is langs geweest en een handeling heeft verricht. ‘Dat is niet om de chauffeur lik op stuk te kunnen geven, maar om te zorgen dat het incident niet onopgemerkt blijft en vooral om uit te zoeken hoe het incident heeft kunnen gebeuren’, aldus Schoon. Brinkhuis: ‘In het verleden kreeg iemand na een aanrijding een ernstige waarschuwing, maar dat is nu niet meer. We willen geen angstcultuur, maar een veiligheidscultuur.’
Prijs voor het Veiligste Magazijn
In 2018 is deze prijs voor de dertiende keer uitgereikt. De prijs is ingesteld door brancheorganisatie Evofenedex, BMWT heftruckkeuring, uitzendbureau Tempo-team en website Logistiek>> en gaat elk jaar naar het magazijn, warehouse of distributiecentrum, waar de veiligheid het beste verankerd is in de dagelijkse praktijk. Zowel grote als kleine magazijnen (25 medewerkers of minder) kunnen naar de prijs dingen. In elke categorie kunnen bronzen, zilveren of gouden beoordelingen behaald worden.
In 2018 vielen Bausch Health, Vistaprint, Jumbo en Pon Logistics in de prijzen. Over Bausch Health schrijft de jury onder meer ‘Er heerst een goede sfeer waar mensen veilig kunnen werken. Het management heeft een goede visie op veiligheid. Dit zou echter nog wat concreter en nauwkeuriger tot uiting kunnen komen in het magazijn. Het bedrijf doet er veel aan om het zo aangenaam mogelijk te maken voor het personeel.’ Naast veiligheid let de jury ook op ergonomie en welzijn. Ze let in het bijzonder op onder meer het voorkomen van ongevallen en schade, de aanwezigheid van ongevallen- en schaderegistratie, de aanwezigheid van een verkeersplan, training en opleiding, veiligheidskeuringen van machines en brandpreventie.
Op de website van Dag van het Magazijn, spreken de juryleden zich over de veiligheid uit. Zo stelt juryvoorzitter René de Koster, hoogleraar logistiek en operations management aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, dat het winnen van de prijs niet alleen een eer is, maar ook een goede manier om aan medewerkers te laten zien dat het bedrijf z’n best doet om een goed werkklimaat te scheppen. ‘Dat helpt ook om mensen aan te trekken en te behouden.’
Verkeersplan
Ook is er een verkeersplan gekomen. Zo zijn er duidelijk belijnde groene looppaden, die met hekken zijn afgeschermd van de banen waarlangs de heftrucks rijden. Verder is het aantal kruisende paden verminderd. Daarnaast is er de campagne “Ik maak oogcontac” gevoerd, opdat heftruckchauffeurs en iedereen in de buurt oogcontact zoeken om beter rekening met elkaar te kunnen houden en zo minder risico te lopen. Resultaat is, dat het aantal incidenten met heftrucks per jaar de helft lager is dan een aantal jaren geleden.
In het magazijn gelden diverse andere veiligheidsvoorschriften. Zo moet het personeel altijd veiligheidsschoenen dragen. Bezoekers hoeven dat niet, mits ze niet van de groene paden afwijken en een geel hesje dragen. Af en toe lopen er ook mensen vanuit het kantoor het magazijn in, bijvoorbeeld om één keer per maand een voorraadtelling te doen. Ook zij moeten dan veiligheidsschoenen dragen en oogcontact met de chauffeurs houden. ‘Met behulp van een campagne hebben we de mensen van kantoor beter bewust gemaakt van de veiligheidsrisico’s en de noodzaak om zich aan de veiligheidsvoorschriften te houden’, aldus Brinkhuis.
Een ander risico is het vroegtijdig wegrijden van vrachtwagens van de docks, waar ze geladen of gelost worden. Schoon: ‘Als een heftruckchauffeur nog bezig is, tijdens het wegrijden, dan kan die met heftruck en al naar beneden vallen, wat fataal kan zijn. Eerder zetten we een keg tegen het achterwiel van de vrachtwagen, maar die biedt te weinig weerstand tegen wegrijden. Daarom hebben we nu een systeem met een hydraulisch bediende schuif, die het wiel klemvast zet. Als de chauffeur voortijdig wil wegrijden, zal hij of zij merken dat er weerstand is en op tijd bedenken dat de schuif nog voor het achterwiel zit en de procedure voor het wegrijden nog niet afgehandeld is.’
In de periode 2015-2017 lag het accent bij het veiligheidsbeleid op het verbeteren van het veiligheidsmanagementsysteem met nieuwe of aangepaste voorschriften, procedures en controle op basis van onder andere een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Het bedrijf heeft toen ook een OSHAS 8001-certificering behaald, de internationaal toegepast standaard voor een arbomanagementsysteem. ‘Die certificering hebben we behaald na een audit die geen noemenswaardige bevindingen opleverden’, licht Brinkhuis toe.
Geen observaties maar gesprekken
Vanaf 2017 zijn er ook diverse acties aangezet om de veiligheidscultuur binnen het bedrijf te verbeteren. Schoon: ‘Eerder voerde ik alleen inspecties uit en noteerde wat niet oké was. Tegenwoordig draait het niet meer zozeer om observaties en corrigerende opmerkingen, maar om gesprekken over veiligheid. De medewerkers zijn immers medeverantwoordelijk voor de veiligheid en als de beste op de hoogte van de situatie op hun werkplek. Daarom informeer ik naar hoe het staat met de veiligheidszaken, stel vragen, maak complimenten en probeer de mensen aan te moedigen vooral door te gaan met de veiligheid in de gaten te houden. Die benadering leidt uiteindelijk ook tot meer enthousiasme en draagvlak.’
Daarnaast houden Brinkhuis, Schoon of een lid van het managementteam zogenoemde safety dialogues met teamleiders. ‘Dat is niet strak geregisseerd’, verklaart Brinkhuis. ‘Het gaat om het bespreken van veiligheidszaken. Dat gebeurt altijd op de werkplek zelf, zodat meteen duidelijk is waar het over gaat. Soms gaat het om praktische zaken, zoals een werktafel die niet meer in hoogte verstelbaar is, zeg maar technische ongemakken. Soms gaat het ook over gesignaleerd gedrag: mensen die zien dat collega’s paden afsnijden en vragen wat wij er aan kunnen doen. “Heb je die persoon er zelf al op aangesproken”, is dan onze wedervraag, want we vinden dat de mensen het als heel normaal moeten gaan ervaren dat ze elkaar aanspreken op een onveilige situatie of onveilig gedrag.’
Schoon: ‘De mensen laten vaak blijken dat ze best trots zijn op hun eigen bijdrage aan de veiligheid. Iemand heeft bijvoorbeeld een schaduwbord bedacht voor bezems, trekkers en dergelijke, zodat je meteen kunt zien of er iets ontbreekt en misschien ergens staat waar het niet thuishoort. In 2017 zijn er meer dan 200 ideeën voor verbetering ingebracht en in 2018 waarschijnlijk ook weer meer dan tweehonderd. De reikwijdte van de ideeën varieert van schaduwborden tot vrachtwagenblokkeersystemen.’ Naast de safety dialogues zijn er ook wekelijkse safety talks met heftruckbestuurders.
Op gezamenlijke bijeenkomsten worden regelmatig de mensen in het zonnetje gezet, die een bijzondere bijdrage aan de veiligheid hebben geleverd. Dat hoeft niet alleen een idee te zijn, maar ook het met succes aanspreken van iemand in verband met de veiligheid. Zij krijgen dan bijvoorbeeld een cadeau- of bioscoopbon.
Safe Home Safe
Brinkhuis en Schoon geven aan dat er op het gebied van de veiligheidscultuur nog verdere stappen gezet moeten worden, vooral voor wat betreft het aanspreken van elkaar over veiligheidsaspecten. Veilig handelen moet een gewoonte worden. Daarom is vorig jaar de campagne Safe Home Safe van start gegaan vanuit het idee dat veiligheid ook thuis en onderweg van groot belang is. En ook dat mensen pas daadwerkelijk overal veilig gaan handelen als ze daartoe intrinsiek zijn gemotiveerd en dus veilig handelen niet alleen zien als iets dat bij het werk hoort.
Bij Bausch Health op Schiphol-Rijk werken nu circa 140 mensen in dagdienst, waarvan een derde uitzendkracht is. Brinkhuis: ‘Die laatsten behandelen we als gelijken. Velen van hen werken hier zo’n drie jaar achtereen. Als uitzendkrachten hier voor het eerst komen, doorlopen ze een opleidingsprogramma, waarvan veiligheid een belangrijk onderdeel is. Ze gaan daarna pas aan de slag. Dit programma omvat zo’n veertig aandachtspunten, zowel theoretische als praktische aandachtspunten. De trainer gaat ook met de nieuwkomer naar de werkplek, zodat meteen duidelijk is waar bijvoorbeeld de dichtstbijzijnde nooduitgang is en waar de noodtelefoon zich bevindt.’
De voertaal is over het algemeen Engels. Niet alleen omdat Bausch Health internationaal opereert, maar ook omdat hier mensen van dertig verschillende nationaliteiten werken. Al deze acties en de verbeterde veiligheidscultuur hebben ertoe bijgedragen, dat er begin januari 2019 meer dan 1700 dagen zonder ongeval met verzuim was gewerkt.
Gezondheid
Om de gezondheid van het personeel te bevorderen ontplooit Bausch Health diverse activiteiten. Zo worden er fitnessoefeningen op de werkplek georganiseerd. Ook zijn er teams die op eigen initiatief vlak voor het werk een kwartier fitnessen. Daarnaast kunnen medewerkers tweemaal per jaar meedoen aan een tiltraining, waarbij ze leren om pakketten op de juiste manier te tillen en te verplaatsen. Een ompakrobot helpt het werk te verlichten. Op de werkplek staan ook zogenoemde schaarheftafels die elektrisch verstelbaar zijn. Als de stapel dozen op de tafel slinkt, dan kan het tafelblad met een druk op de knop wat hoger worden gezet, zodat alle dozen weer op “buikhoogte” staan. Verder staan de medewerkers op een speciale mat om te voorkomen dat ze van het lange staan pijnlijke voeten krijgen. Sinds kort is er een ergo-coach die bij klachten een advies kan geven over de inrichting van de werkplek. Op kantoor zijn er ook “staplaatsen” en “kantoorfietsen”. En tweemaal per maand wordt er een stoelmassage aangeboden.
Volgens Brinkhuis is het nog moeilijk om een verband tussen de ergonomische aanpak en het ziekteverzuim te leggen, met andere woorden vast te stellen wat voor effect de aanpak tot nu toe heeft gehad. ‘Uit de RI&E komen in elk geval drie belangrijke speerpunten naar voren: de heftrucks, de machineveiligheid, want er zijn veel apparaten en transportbanden met draaiende delen, en de fysieke belasting van de mensen. Voor wat betreft de draaiende delen en fysieke belasting gaan we de RI&E nog verder verdiepen’, aldus Brinkhuis.
Stress komt dus niet als groot risico naar voren. Brinkhuis legt uit dat de werkdruk bij Bausch Health niet zo hoog is als bij bijvoorbeeld magazijnen van internetbedrijven of bij pakketvervoerders. ‘Wij leveren hoogwaardige producten en behalen bij de verkoop daarvan redelijke marges. Daarom hoeven de mensen hier geen heel hoog tempo te halen en kunnen ze het werk goed aan. Sommige mensen werken hier al twintig jaar.’
Duurzaamheid
In navolging van de Europese Energierichtlijn neemt het bedrijf maatregelen om het energiegebruik steeds verder omlaag te brengen. In dat kader is in het magazijn overal ledverlichting aangebracht en zijn alle transportbanden van sensoren voorzien, zodat ze tot stilstand komen als er even geen dozen meer mee verplaatst worden. ‘Duurzaamheid is ook één van de zaken waar we naar kijken bij het beoordelen van offertes bij het aanbesteden van werk aan vervoerders’, aldus Brinkhuis.
Dit artikel is in februari gepubliceerd in Safety! magazine nr 1 2019 in de rubriek HQSE in de praktijk en online gepubliceerd op Sdu HSE.
Over de auteur: Erik te Roller is freelance journalist.
Meer informatie over veilig en duurzaam werken en produceren?
Ga naar Sdu HSE of vraag een gratis demo aan.
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.