Verborgen gebreken? Lessen uit de instorting van het dak van het AZ-stadion

Op 10 augustus 2019 stortte een deel van het tribunedak van het stadion van AZ in. Het stadion was op dat moment dertien jaar in gebruik. Dit riep bij de Onderzoeksraad de vraag op hoe constructieve veiligheid van gebouwen is gewaarborgd in de gebruiksfase. Op basis van dit onderzoek concludeert de Raad dat in Nederland periodieke aandacht voor constructieve veiligheid in de gebruiksfase van gebouwen onvoldoende geborgd is.

Inventarisatie

Uit een inventarisatie van de Raad blijken er, in de afgelopen twintig jaar, bij ruim zestig gebouwen ernstige constructieve gebreken aan het licht te zijn gekomen. Zij onderzochten eerdere ongevallen in de bouw, zoals de ingestorte parkeergarage bij Eindhoven Airport, het ingestorte dak van de Grolsch Veste in Enschede en de ingestorte betonvloer van de B-tower in Rotterdam. Na het onderzoek heeft de bouwsector een actieplan opgesteld om de controle van de constructieve veiligheid tijdens het ontwerp en de bouw van gebouwen te verbeteren. Wanneer een gebouw eenmaal in gebruik is genomen, blijkt deze controle amper plaats te vinden.

Verantwoordelijkheid bij gebouweigenaren

Gebouweigenaren zijn verantwoordelijk voor de constructieve veiligheid, maar hoe ze die moeten bewaken is niet uitgewerkt in de wet. Wanneer een gebouw in gebruik is, kunnen incidenten grote gevolgen hebben voor de aanwezige bezoekers. Daarom doet de Raad de aanbeveling aan de minister van Binnenlandse Zaken om eigenaren van publiek toegankelijke gebouwen wettelijk te verplichten om periodiek onderzoek te laten doen naar de constructieve veiligheid van hun gebouw.

De aanbevelingen

• Stel voor publiek toegankelijke gebouwen uit de gevolgklasse 3 wettelijk verplicht dat de eigenaren periodiek onderzoek laten doen naar de constructieve veiligheid van het gebouw en zo nodig maatregelen nemen ter verbetering daarvan.

• Laat dit periodiek onderzoek uitvoeren door een onafhankelijke, gecertificeerde deskundige.

• Zorg ervoor dat de diepgang en frequentie van het onderzoek proportioneel zijn aan de potentiële ernst in termen van gevaar voor mensen.

• Geef gemeenten de rol om toe te zien op de invulling van de wettelijke verplichting.
• Leg vast dat gebouweigenaren bij elke eigendomsoverdracht het complete bouwdossier, inclusief rapporten van inspecties, beoordelingen en eventuele herstelmaatregelen, overdragen aan de nieuwe eigenaar.
• Benut buitenlandse ervaringen met richtlijnen voor sportaccommodaties (Verenigd Koninkrijk) en met periodieke beoordeling van constructies (Duitsland).

• Geef – vooruitlopend op de wettelijke verplichting – eigenaren van gebouwen in gevolgklasse 3 een richtlijn voor de periodieke beoordeling van constructieve veiligheid, met een indicatie van diepgang en frequentie van het onderzoek.
• Benut daartoe het Protocol Beoordeling constructieve veiligheid Stadions Betaald Voetbal als voorbeeld.
• De Onderzoeksraad voor Veiligheid beveelt het TOPoverleg Veiligheid (Bouwend Nederland, het Opdrachtgeversforum in de bouw, VNconstructeurs, Governance Code Veiligheid in de Bouw, Koninklijke NLingenieurs) aan:
• Zorg dat de lessen uit de instorting van het tribunedak van het AZ-stadion worden meegenomen in uw recent gelanceerde actieplan dat de veiligheid in de bouwsector structureel moet vergroten. Besteed hierbij in het bijzonder aandacht aan:
• De kwaliteitscontrole op de uitvoering van en het onderhoud aan de constructie van gebouwen waar veel mensen komen (NEN-EN 1990 gevolgklasse 3).

• Het bij oplevering van een gebouw aan de eigenaar verstrekken van een zorgvuldig samengesteld en compleet bouwdossier, met daarin aanwijzingen en aandachtspunten voor gebruik, periodieke inspectie en preventief onderhoud.
• Een systematiek om voorvallen rond constructieve veiligheid te registreren en te analyseren, met als doel lering te trekken uit die voorvallen. Het is belangrijk om de lessen die hieruit volgen voor bouw en gebruik actief te verspreiden onder partijen in de bouwsector en onder gebouweigenaren. Overweeg aan te sluiten bij internationale initiatieven, zoals CROSS International.

Bekijk het gehele rapport hier

Filed Under: Handhaving, Nieuws, Omgevingsveiligheid, Veiligheidsbeleid