Volandis: Gedrag bouwplaatsmedewerkers blijkt lastig te sturen

 Meer dan vijftig procent van de medewerkers in de bouw- en infrasector geeft aan op het werk te maken te hebben met onveilige situaties. Toch denken zij dat er geen extra veiligheidsmaatregelen nodig zijn om dit te voorkomen. Dat blijkt uit het bedrijfstakverslag 2021 dat Volandis vrijdag 8 juli heeft gepubliceerd. ‘Bronaanpak zou leidend moeten zijn, gedrag blijkt lastig te sturen’ concludeert het kennis- en adviescentrum voor duurzame inzetbaarheid in de bouw.

PAGO-vragenlijsten

Bouwplaatsmedewerkers tot 40 jaar krijgen eens in de vier jaar een uitnodiging voor het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO), daarna elke twee jaar. UTA-medewerkers krijgen tot het vijftigste levensjaar om de vier jaar een uitnodiging en daarna elke twee jaar. In verhouding komen vooral oudere bouwplaatsmedewerkers naar het PAGO. In 2021 vulde bijna 13 duizend medewerkers de PAGO-vragenlijst in.

Daaruit blijkt dat blootstelling aan stof het meest voorkomt. Medewerkers die aangeven vaak te maken hebben met blootstelling, melden grofweg twee keer zo vaak luchtwegklachten. Als zij ook nog eens roken, hebben ze grofweg drie keer zo vaak luchtwegklachten als rokende werknemers die nooit of soms aan gevaarlijke stoffen worden blootgesteld. Medewerkers in de bouw roken tot hun 25e jaar meer dan gemiddeld in Nederland, daarna duidelijk minder.

Verder gaf veertig procent van de medewerkers aan te weinig intensief te bewegen. Twee derde van de medewerkers is te zwaar tot veel te zwaar. Het risico op chronische aandoeningen in de bouw door overgewicht en obesitas blijft hoog, aldus Volandis.

Verzuim

Uit de verzuimcijfers blijkt dat corona nauwelijks invloed heeft gehad op het verzuim in de sector. Het verzuim is nagenoeg stabiel gebleven, aldus Volandis.

Ongevallen

Van de bouwplaatsmedewerkers heeft 5,6 procent een ongeval tijdens het werk gehad. Hiervan moest 70 procent verzuimen van het werk. Van de ondervraagde werknemers in de Bouw & Infra zegt 93 procent dat er geen arbomaatregelen nodig zijn om de veiligheid te verbeteren en bedrijfsongevallen te verminderen. ‘Een bijzondere uitkomst’, vindt Volandis, ‘ want de Bouw & Infra is de meest dodelijke sector in Nederland met gemiddeld 17 doden de laatste tien jaar.’ Per dag werken er minimaal 300.000 mensen in de Bouw & Infra.

Gedrag

‘Verandering van gedrag zou een grote prioriteit moeten hebben als we dit in verband brengen met de cijfers. Als er in de Bouw & Infra 180 werkbare dagen zijn en per jaar gemiddeld 17 dodelijke ongevallen plaatsvinden, dan gebeurt er iedere 11 werkbare dagen een dodelijk ongeval. Aan de hand van de piramide van Heinrich zijn er dan iedere 11 werkbare dagen ongeveer 46 werknemers met blijvend letsel en langdurig verzuim, 460 werknemers met letsel en verzuim en 4.600 werknemers met gering letsel.

Fysieke belasting

Meer dan ongevallen blijkt fysieke belasting een grote oorzaak van klachten en verzuim. Maar ook veel zitten is ongezond. Uit het onderzoek blijkt dat gezondheidsklachten over de jaren heen afnemen voor de meeste leeftijdscategorieën, behalve voor de ouderen.

Psychosociale arbeidsbelasting

De werkdruk- en stressbeleving is met name onder UTA-medewerkers hoog. Naarmate een werkgever het werk beter organiseert, is er minder sprake van stress. Medewerkers ervaren minder stress en werkdruk als hun leidinggevende in staat is conflicten op te lossen en hen waardering en erkenning geeft. Er is een duidelijke trendlijn te zien in stressbeleving en de duur van een verzuimperiode, aldus Volandis.

Rond de 7 procent van de medewerkers heeft soms of vaker te maken met pesten en/of intimidatie. Niet alleen het slachtoffer, maar ook collega’s in het team ondervinden hier hinder van. Omdat dit impact heeft op de samenwerking in het team kan het ook onveilig werken en ongelukken in de hand werken.

Aanbevelingen

In het rapport geeft Volandis een aantal aanbevelingen ten aanzien van de geconstateerde risico’s:

• Bronaanpak moet leidend zijn; het is de meest effectieve aanpak en makkelijker op te sturen dan op gedrag.
• Blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de bouw veroorzaakt ernstige gezondheidsklachten zoals kanker, astma en handeczeem. Sluipmoordenaars zijn procesemissies. Deze stoffen komen tijdens het werk vrij en zijn niet geëtiketteerd. Meer voorlichting op het etiket of de bron moet verplicht worden.
• Effecten van blootstelling aan gevaarlijke stoffen op de luchtwegen lijken sterker te zijn onder rokers dan onder niet-rokers. Dit is een extra argument om in te zetten op een rookvrije bouwplaats.
• De trend in stoppen met roken en minder alcoholgebruik is gunstig. Dat geldt nog niet voor ernstig overgewicht in de bouw. Verandering in leefstijl is nodig om de verhoogde kans op chronische ziektes en arbeidsongeschiktheid te verkleinen.
• Aanhoudende werkdruk is ongezond en leidt tot stress en mogelijk verzuim. In combinatie met veel vraag naar woningbouw en arbeidskrapte is het des te urgenter voor werkgevers om hier aandacht aan te geven.
• Het investeren in coachend leiderschap om een positieve invloed te hebben op de stressbeleving en het agenderen van ongewenst gedrag, dragen bij aan werkplezier en duurzame inzetbaarheid.
• De kans op vroegtijdig uitval is vele malen groter bij laagopgeleiden. Onderzoek of opleidingsniveau op andere fronten net zo onderscheidend is.
• Medewerkers pakken de eigen ontwikkeling op als het doel helder is en er voldoende tijd beschikbaar is. Werkgevers zouden moeten investeren in leerbuddies en de toegevoegde waarde van de duurzame Inzetbaarheidsanalyse (DIA) en PAGO benutten.

Lees meer: Volandis

Een gezonde en veilige werkomgeving begint bij Sdu HSE

Wij kunnen ons voorstellen dat je de voordelen van Sdu HSE voor jouw bedrijf ook wel eens wilt ervaren. Dat komt goed uit, want ons HSE-team staat te popelen om je door dit unieke platform te leiden! Vraag meteen een vrijblijvende en gratis demo aan.

Filed Under: Arbobeleid, Gedrag en cultuur, Handhaving, HSE, Nieuws Tagged With: HSE, onderzoek, veilig werken